Een ritmisch filmgedicht waarvoor Dekeukeleire experimenteerde met verschillende montagetechnieken. Het contrast tussen de beroepsboksers en het amateuristisch geconstrueerd decor vormt de setting van een verrassend vormexperiment.
Wanneer Charles Dekeukeleire Combat de boxe draait, is hij tweeëntwintig en gek van film. Hij bewondert Vertov en diens concept van de filmcamera als oog. Paul Werrie schreef het gedicht dat het uitgangspunt voor deze film vormde en was zelf ook aanwezig bij de opnamen.
Hij vertelt over de moeilijke productie: “Een schildersatelier deed dienst als studio. Met een paar man moesten we de lakens strak houden die als boksring dienden, maar de boksers zelf waren echte professionelen. Ze boksten op de lakens voor een touw dat twee van ons vasthielden. Vervolgens vermengde de filmmaker met een montage-trucje de ring met echte opnamen. Het was heel verwarrend. De menigte die de boksers moesten doorkruisen, werd vanop een melkkarretje gefilmd op de binnenplaats van de school. We waren met z’n twaalven om die menigte te spelen. Twaalf op een rij. Als de camera voorbijgegaan was, renden we weer naar voren terwijl we verwisselden van hoed en van houding zodat er een heel natuurlijke beweging ontstond.”
Deze korte maar prachtige film werd opgebouwd met een heel ritmische montage van close-ups, dubbeldrukken, afwisselend positieve en negatieve beelden. Het geweld van het gevecht, de aanwezigheid van het publiek, de spanning tussen de menigte en de ring, werden samengebracht in een flitsende montage, maar die opeenvolging van volkomen concrete shots stijgt uit boven de montage zelf, om niet zozeer het abstracte dan wel de betekenis zelf van het gevecht te vangen, de tekens, het wezenlijke concept van het boksen.
“Zo krijgt de cineast een taak waar te nemen die gelijkt op die van een kathedralenbouwer: de bouw zelf leveren volgens een leidmotief dat uit het diepste volksgeloof ontspringt en aan het volk verder de zorg overlaten om het gebouw in te richten en te bezielen, het te bevolken met een leger beelden, siersels en glasramen, met heel zijn mythologie, zijn leven en de plantengroei van zijn tijd.”
Charles Dekeukeleire
“Ik heb sommige sequenties dertig, veertig keer opnieuw gemonteerd: Ik heb de beelden getrukeerd met maskers, surimpressies. Ik heb het ritme versneld om de substantie van het beeld aan te tasten. Zo heb ik er zes maanden op gezet om een stomme film te monteren van vijf minuten. ( … ) Ik heb begrepen dat je je moet onderwerpen. Je laten dienen door de apparatuur. Om een film te monteren, moet je je langzaam, geduldig onderwerpen aan het document en zo te weten komen wat het onderwerp aanbiedt aan menselijkheid - afgezien van wat je je daarvan vooraf had voorgesteld. Het monteren van een documentaire film is een langzaam en geduldig laten verwerken door de individuele sensibiliteit van het materiaal dat primeert, - een langzame rijping van een collectieve sensibiliteit in de (individuele) cineast.”
Charles Dekeukeleire
“In een schildersatelier houden enkele vrienden van de tweeëntwintigjarige een wit laken en een touw strak terwijl twee boksers elkaar partij geven. Twaalf vrienden die achter de camera doorlopen en telkens van hoed en houding veranderen, doen zich voor als de menigte waar de boksers zich doorheen wurmen. Een kwieke montage verbindt deze opnames met actualiteitsbeelden en shots van een boksring (eigenlijk een maquette van een halve op een halve meter), dit alles gefilmd met ongewone camerastandpunten, close-ups en een mix van positieve en negatieve beelden. Dat Dekeukeleire twee dagen filmt en vervolgens een half jaar werkt aan de montage – inclusief veelvuldige in superimpositie over elkaar heen schuivende beelden – van het nog geen acht minuten durende Combat de boxe illustreert waar hij bijzondere waarde aan hecht: film is dynamiek.”
Bjorn Gabriëls
“Het is aangrijpend rythme in tijd en ruimte, plasties tijdsevenwicht. In een geweldige jacht, als bewust van hun kortstondig bestaan, draven de beelden naar hun oplossing in volgende beelden als naar hun wedergeboorte. De grote betekenis van ‘Bokswedstrijd’ ligt in de beheersing der beweging; beperkt tot één dokumentaire opgaaf, groeit hij los erboven uit en geeft ons niet aktie als dusdanig, doch de fotogenie der beweging.”
Victor Servranckx
