Op 25 mei 2011 bracht het wereldvermaarde Ballet de l’Opéra national de Paris met Rain voor het eerst een choreografie van Anne Teresa De Keersmaeker. De cineasten Olivia Rochette en Gerard-Jan Claes volgden het repetitieproces van de audities tot de première. De documentaire focust op de wijze waarop De Keersmaeker en de Rosas-dansers de danstaal van de choreografe overbrengen aan de klassiek geschoolde balletdansers. De rigiditeit van het ballet maakt plaats voor een andere soort strengheid, namelijk het wiskundige stramien van Rain, waaronder evenwel een grote emotionele gelaagdheid schuilgaat. Een poëtische documentaire over het zoeken, kijken en twijfelen binnen de muren van de soms claustrofobische opera.
Perspectief op Rain
Charlotte Garson, filmcriticus en adjunct-hoofdredacteur van Cahiers du Cinéma, schrijft:
“Op vraag van de Opéra de Paris stemde Anne Teresa De Keersmaeker ermee in om haar choreografie Rain (2001) opnieuw op te voeren, een werk waarvan de hedendaagse bewegingstaal misschien vreemd lijkt voor het illustere Franse gezelschap. De filmmakers zijn vertrouwd met het werk van de choreografe, die hen al eerder opnames van haar voorstellingen liet maken, en delen haar liefde voor strengheid en sensualiteit. In dit geval documentaire soberheid en discrete romantische uitstapjes, zoals wanneer, zonder rekening te houden met chronologie en de regels van het Opéra-gezelschap (filmen is toegestaan, maar niet één persoon), de camera blijft hangen op de gracieuze schoonheid van een van de ballerina’s. De montage wisselt af tussen verschillende soorten beelden: videobeelden van de eerste creatie van Rain, die de groep soms raadpleegt, beelden van de bewakingscamera’s van de Opera, telefoongesprekken van de choreograaf... De film wordt als het ware een gordijn, vergelijkbaar met de minimale, golvende franje van de set van Rain in Parijs. Deze fragmentarische vorm suggereert dat er, naast het technische werk van het leren van de danspassen, een meer mysterieuze toe-eigening plaatsvindt. Een overdracht die misschien alleen zichtbaar is in het levende heden van de voorstelling.”
Filmmakers Olivia Rochette en Gerard-Jan Claes over hun film:
“In 2009 vroeg Anne Teresa De Keersmaeker ons haar choreografie The Song te filmen. Het was de start van een lange samenwerking: tot nu toe hebben we tientallen voorstellingen, video’s, interviews en trailers gefilmd en ook twee documentaires gemaakt over haar werkproces, altijd in nauwe samenwerking met Rosas, het dansgezelschap van Anne Teresa. We kregen al snel een sterke affiniteit met haar werk. Haar voorstellingen balanceren tussen een abstracte, mentale wereld en een concrete, lichamelijke. Haar dansers worden individuen die alterneren tussen insluiting, orde en symmetrie aan de ene kant, en explosiviteit en een gebrek aan controle aan de andere kant. Hierdoor ontstaat een complexe maar rijke esthetiek. De Keersmaeker slaagt er in om binnen een strikt omlijnd kader intuïtief te werken.
Dit is ook een belangrijk aspect in onze documentaire strategie. We houden er van om binnen een vooropgesteld kader gevoelsmatig te filmen. Elke film heeft een vertrekpunt en ontwikkelt zich verder door ontmoetingen; een ontmoeting met een persoon, ruimte, muziekstuk, kleur, textuur,... Het is een spontane en relationele manier van werken, zonder dat willekeur de overhand neemt. Documentaire is voor ons meer dan een veredelde drager van informatie. Het is het samengaan van een speelse onbevangenheid met een doorwerkte structuur waardoor een uitgepuurde poëzie kan ontstaan.
Toen Anne Teresa ermee instemde om één van haar stukken op te voeren door het operagezelschap, vroeg ze ons om een documentaire te maken over het werkproces. Binnenstappen in de opera van Parijs opende een wondere wereld: een instituut met een strenge hiërarchie, een lange geschiedenis, met sterdansers en strikte regels. Een enorme machinerie gaat schuil achter de imposante façade. Onze documentaire Rain focust op de wijze waarop Anne Teresa De Keersmaeker samen met Rosas haar danstaal overbrengt aan de klassiek geschoolde balletdansers, op de ontmoeting tussen deze twee werelden.
Toch is Rain meer dan een loutere registratie van de werkmethode van Anne Teresa. De documentaire is gecomponeerd uit een aantal visuele en auditieve ruimtes, en personages: de repetitiestudio, de opera, de muziek die doorheen het gebouw klinkt, een Rosasdanser, bewakingscamerabeelden, een jonge ballerina, televisiebeelden, een zanger... Aan de hand van telefoongesprekken voelen we de betrokkenheid van Anne Teresa. Omdat ze niet steeds fysiek aanwezig kon zijn, diende ze soms via telefoon het proces op te volgen. De gesprekken zijn narratieve ankerpunten in de aanloop naar de première. De film is opgebouwd als een ervaring, als een choreografie waarin we spelen met beweging, ruimtes, contrapunten en terugkerende elementen zowel in klank als beeld.”
Perspectief op Rain
Charlotte Garson, filmcriticus en adjunct-hoofdredacteur van Cahiers du Cinéma, schrijft:
“Op vraag van de Opéra de Paris stemde Anne Teresa De Keersmaeker ermee in om haar choreografie Rain (2001) opnieuw op te voeren, een werk waarvan de hedendaagse bewegingstaal misschien vreemd lijkt voor het illustere Franse gezelschap. De filmmakers zijn vertrouwd met het werk van de choreografe, die hen al eerder opnames van haar voorstellingen liet maken, en delen haar liefde voor strengheid en sensualiteit. In dit geval documentaire soberheid en discrete romantische uitstapjes, zoals wanneer, zonder rekening te houden met chronologie en de regels van het Opéra-gezelschap (filmen is toegestaan, maar niet één persoon), de camera blijft hangen op de gracieuze schoonheid van een van de ballerina’s. De montage wisselt af tussen verschillende soorten beelden: videobeelden van de eerste creatie van Rain, die de groep soms raadpleegt, beelden van de bewakingscamera’s van de Opera, telefoongesprekken van de choreograaf... De film wordt als het ware een gordijn, vergelijkbaar met de minimale, golvende franje van de set van Rain in Parijs. Deze fragmentarische vorm suggereert dat er, naast het technische werk van het leren van de danspassen, een meer mysterieuze toe-eigening plaatsvindt. Een overdracht die misschien alleen zichtbaar is in het levende heden van de voorstelling.”
Filmmakers Olivia Rochette en Gerard-Jan Claes over hun film:
“In 2009 vroeg Anne Teresa De Keersmaeker ons haar choreografie The Song te filmen. Het was de start van een lange samenwerking: tot nu toe hebben we tientallen voorstellingen, video’s, interviews en trailers gefilmd en ook twee documentaires gemaakt over haar werkproces, altijd in nauwe samenwerking met Rosas, het dansgezelschap van Anne Teresa. We kregen al snel een sterke affiniteit met haar werk. Haar voorstellingen balanceren tussen een abstracte, mentale wereld en een concrete, lichamelijke. Haar dansers worden individuen die alterneren tussen insluiting, orde en symmetrie aan de ene kant, en explosiviteit en een gebrek aan controle aan de andere kant. Hierdoor ontstaat een complexe maar rijke esthetiek. De Keersmaeker slaagt er in om binnen een strikt omlijnd kader intuïtief te werken.
Dit is ook een belangrijk aspect in onze documentaire strategie. We houden er van om binnen een vooropgesteld kader gevoelsmatig te filmen. Elke film heeft een vertrekpunt en ontwikkelt zich verder door ontmoetingen; een ontmoeting met een persoon, ruimte, muziekstuk, kleur, textuur,... Het is een spontane en relationele manier van werken, zonder dat willekeur de overhand neemt. Documentaire is voor ons meer dan een veredelde drager van informatie. Het is het samengaan van een speelse onbevangenheid met een doorwerkte structuur waardoor een uitgepuurde poëzie kan ontstaan.
Toen Anne Teresa ermee instemde om één van haar stukken op te voeren door het operagezelschap, vroeg ze ons om een documentaire te maken over het werkproces. Binnenstappen in de opera van Parijs opende een wondere wereld: een instituut met een strenge hiërarchie, een lange geschiedenis, met sterdansers en strikte regels. Een enorme machinerie gaat schuil achter de imposante façade. Onze documentaire Rain focust op de wijze waarop Anne Teresa De Keersmaeker samen met Rosas haar danstaal overbrengt aan de klassiek geschoolde balletdansers, op de ontmoeting tussen deze twee werelden.
Toch is Rain meer dan een loutere registratie van de werkmethode van Anne Teresa. De documentaire is gecomponeerd uit een aantal visuele en auditieve ruimtes, en personages: de repetitiestudio, de opera, de muziek die doorheen het gebouw klinkt, een Rosasdanser, bewakingscamerabeelden, een jonge ballerina, televisiebeelden, een zanger... Aan de hand van telefoongesprekken voelen we de betrokkenheid van Anne Teresa. Omdat ze niet steeds fysiek aanwezig kon zijn, diende ze soms via telefoon het proces op te volgen. De gesprekken zijn narratieve ankerpunten in de aanloop naar de première. De film is opgebouwd als een ervaring, als een choreografie waarin we spelen met beweging, ruimtes, contrapunten en terugkerende elementen zowel in klank als beeld.”
